Ο θάνατος αποτελεί μια αναπόφευκτη πραγματικότητα που θα αντιμετωπίσουμε όλοι, αργά ή γρήγορα. Είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής. Σήμερα η πλειοψηφία των θανάτων, κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες , οφείλεται σε μια χρόνια και απειλητική για τη ζωή ασθένεια. Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής επιστήμης και της τεχνολογίας, οι αιτίες αλλά κυρίως οι συνθήκες μέσα στις οποίες πεθαίνει ένας άνθρωπος έχουν διαφοροποιηθεί πολύ από τις αρχές του περασμένου αιώνα.
Η πιο σύγχρονη άποψη για το πότε ένας ασθενής πεθαίνει υποστηρίζει ότι «πεθαίνει όταν κανένα θεραπευτικό μέσo δεν είναι πλέον σε θέση να αντιστρέψει τη διαρκώς φθίνουσα κατάσταση της υγείας του, ούτε επαρκεί για να τον διατηρήσει στη ζωή» (Kastenbaum & Kastenbaum). Ίσως να μην είναι τόσο σημαντικός ο προσδιορισμός του πότε πεθαίνει κάποιος αλλά το τι βιώνει και το τι περιλαμβάνει η πορεία του προς το θάνατο. Ο Pattison υποστηρίζει ότι η περίοδος μεταξύ της διάγνωσης μιας ασθένειας μέχρι την τελική στιγμή του θανάτου ορίζεται ως «το μεσοδιάστημα μεταξύ ζην και θνήσκειν» («living-dying interval»). Βάσει αυτού του ορισμού διακρίνει τρεις σημαντικές φάσεις : α) φάση της οξείας κρίσης β) τη χρόνια μεταβατική φάση από τη ζωή στο θάνατο και γ) την τελική φάση που οδηγεί στο θάνατο.
Η διάρκεια και η πορεία της τελικής φάσης ποικίλλει και συχνά εξαρτάται σε ένα μεγάλο βαθμό από τη φύση και την εξέλιξη της ασθένειας, τον ασθενή, το άμεσο περιβάλλον και φυσικά το προσωπικό υγείας. Κάθε ασθένεια είναι ξεχωριστή, έχει τις ιδιαιτερότητες της και επηρεάζει με μοναδικό τρόπο κάθε άνθρωπο και την οικογένεια του. Οπότε και η τελική φάση ενός ασθενούς ποτέ δεν είναι η ίδια με κάποιον άλλον. Οι προκλήσεις σε αυτό το στάδιο είναι πολλές και πολλαπλές και επηρεάζουν βαθιά όσους συμμετέχουν στη φροντίδα του ασθενούς. Οι στόχοι παρέμβασης σ’ αυτό το στάδιο τροποποιούνται, πλέον αποβλέπουν στην ανακουφιστική φροντίδα του ασθενούς και όχι στη θεραπεία ή στον έλεγχο της ασθένειας. Σύμφωνα με την ψυχίατρο Elisabeth Kubler-Ross, η ψυχική διεργασία που βιώνει ο ασθενής, καθώς πορεύεται προς το θάνατο, αποτελείται από 5 στάδια : της άρνησης, του θυμού, της διαπραγμάτευσης , της κατάθλιψης και της αποδοχής. Ταυτόχρονα υποστηρίζει ότι ο ασθενής διατηρεί κάποια ελπίδα, η φύση της οποίας μεταβάλλεται καθώς αλλάζουν οι συνθήκες και οι εμπειρίες που βιώνει.
Η ελπίδα του ασθενούς μπορεί να αφορά την καθυστέρηση του επικείμενου θανάτου, την ολοκλήρωση ορισμένων στόχων , την ανακούφιση από σωματικό πόνο ή ακόμα και την επιδίωξη ενός «καλού» θανάτου. Εξαρτάται πάντα σε ποιο στάδιο ψυχικής εξέλιξης βρίσκεται. Η διατήρηση και ενίσχυση της ελπίδας είναι πάρα πολύ σημαντική διότι επηρεάζει το νόημα που δίνει ο ασθενής στις εμπειρίες που βιώνει και ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του. Διακρίνονται δυο μορφές ελπίδας (Hutchnecker), η ενεργητική ελπίδα (active hope) όπου ο ασθενής διατηρεί μια εσωτερική δύναμη, μια πηγή έμπνευσης που τον κινητοποιεί για δράση έχοντας πίστηστις ικανότητές του. Αντίθετα, η παθητική ελπίδα (passive hope) χαρακτηρίζει τους ασθενείς που αποφεύγουν να δραστηριοποιηθούν και ζουν σε ένα φαντασιωσικό κόσμο όπου πιστεύουν ότι όλες οι δυσκολίες θα εξαφανιστούν ως δια μαγείας.
Συνήθως οι ασθενείς που αντιμετωπίζουν τερματικές ασθένειες καλούνται να πάρουν δύσκολες αλλά ουσιαστικές αποφάσεις για την πορεία τους. Η δύναμη της ενεργητικής ελπίδας επηρεάζει καθοριστικά την πορεία της ασθένειας(Παπαδάτου). Είναι αρκετά τα παραδείγματα ασθενών που ενεργοποίησαν εσωτερικές τους δυνάμεις και έθεσαν κάποιο στόχο με αποτέλεσμα να μπουν σε φάση ύφεσης.
Από πολλούς επιστήμονες υποστηρίζεται η άποψη ότι οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν το θάνατο ακολουθούν παρόμοιες στρατηγικές μ’ αυτές που είχαν αντιμετωπίζοντας τη ζωή τους. Διαφορετικοί άνθρωποι χρησιμοποιούν διαφορετικές στρατηγικές. Όλοι όμως θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια. Να αντιμετωπίζονται ως άνθρωποι που ΖΟΥΝ, που έχουν συναισθήματα, σκέψεις, ανάγκες και επιθυμίες μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής τους.
πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου