Tα Κέντρα Ημέρας δημιουργήθηκαν για τη φροντίδα των ηλικιωμένων με νοητικές και ήπιες ψυχιατρικές διαταραχές. Είναι ένα βήμα μετά τη δημιουργία των Κέντρων Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων όπου ηλικιωμένοι επικοινωνούν, χαίρονται, δημιουργούν. Στα Κέντρα Ημέρας, ηλικιωμένοι ασθενείς με εγκεφαλικές διαταραχές, μπορούν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους και να συμμετέχουν σε διάφορες νοητικές δραστηριότητες. Πολλά προγράμματα εφαρμόζονται σήμερα στα Κέντρα Ημέρας της Ελληνικής Εταιρείας νόσου Αλτσχάιμερ στη Θεσσαλονίκη, αλλά και στην Αθήνα, στο Βόλο, στα Χανιά και στην Καρυώτισσα της Πέλλας. Σε αυτά συμμετέχει μεγάλος αριθμός ασθενών και φαίνεται ότι προσφέρουν χαρά, αισιοδοξία και αγάπη για την ζωή βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους. Όραμα των επιστημόνων που ξεκίνησαν αυτές τις δραστηριότητες είναι να εφαρμόζονται όλα αυτά τα προγράμματα ή τουλάχιστον κάποια από αυτά σε κάθε πόλη της Ελλάδος και της Κύπρου, έτσι ώστε οι απόμαχοι της ζωής να φεύγουν για την αιωνιότητα ευχαριστημένοι με την γλυκύτατη γεύση της έκφρασης της ευγνωμοσύνης αυτών που συνεχίζουν να μένουν πίσω.
Το Charity e-magazine επισκέφτηκε τα Κέντρα Ημέρας «Αγία Ελένη» και «Άγιος Ιωάννης», της Ελληνικής Εταιρείας νόσου Αλτσχάιμερ στη Θεσσαλονίκη και συνομίλησε με την Dr. Κουντή Φωτεινή, Γνωστική Νευροψυχολόγο, για την αναγκαιότητα της πρόληψης, την προσφορά των Κέντρων Ημέρας και για την αποτελεσματικότητα των μη φαρμακευτικών θεραπειών.
Φωτεινή Κουντή: Κατά το γήρας παρατηρούνται αλλαγές στον εγκέφαλο του ανθρώπου οι οποίες αφορούν τόσο σε κυτταρικό όσο σε μοριακό και βιοχημικό επίπεδο. Ωστόσο, η νοητική έκπτωση και γενικά η κλινική εικόνα του ηλικιωμένου, δεν οφείλεται 100 % μόνο στη φθορά του χρόνου. Υπάρχουν και άλλες αιτίες που υποβοηθούν στο να έχουμε αρνητικές συνέπειες στην συμπεριφορά και στις νοητικές ικανότητες. Μια από τις σημαντικότερες αιτίες είναι ο τρόπος ζωής των ηλικιωμένων, οι οποίοι όταν δεν μπορούν να εκτελέσουν μια καινούρια δραστηριότητα, την αποφεύγουν. Περιορίζονται δηλαδή στο να λειτουργούν και να δραστηριοποιούνται μόνο σε δραστηριότητες τις οποίες μπορούν να εκτελέσουν άψογα, απορρίπτοντας κάθε άλλη για την οποία θα έπρεπε να καταβάλλουν επιπλέον νοητική προσπάθεια. Ένας δεύτερος λόγος είναι ότι τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων μετά τη συνταξιοδότηση περιορίζονται και έτσι δε δέχεται ο εγκέφαλος πλούσια ερεθίσματα για να μπορεί να διατηρεί τα νευρικά του κύτταρα ή να μπορεί να αναγεννά καινούρια. Αυτές οι αρνητικές συνέπειες οφείλονται στην πλαστικότητα που έχει ο εγκέφαλος να προσαρμόζεται στις συνθήκες μέσα στις οποίες τον θέτουμε να ζήσει. Εάν ζούμε σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα, ο εγκέφαλος αναπτύσσεται συνεχώς ακόμα και σε μεγάλη ηλικία και έτσι δεν υπάρχουν ή περιορίζονται οι αρνητικές συνέπειες. Στην αντίθετη περίπτωση ο εγκέφαλος συρρικνώνεται φτάνει σε σημείο να έχει νευρικά κύτταρα σε ατροφία και τότε παρουσιάζεται η νοητική έκπτωση και στο τέλος η άνοια. Επομένως, μπορούμε μέσα από γνωστικά προγράμματα να βοηθήσουμε τους ηλικιωμένους, ώστε να διατηρήσουν τη νοητική τους δραστηριότητα σε ένα έντονο ρυθμό, έτσι όπως ήταν όταν εργάζονταν ακόμα. Με αυτόν τον τρόπο βοηθούμε τον εγκέφαλο να επαναδραστηριοποιήσει τα κύτταρα που έχουν ατροφήσει. Αυτές οι γνωστικές θεραπείες ανήκουν στο πλαίσιο της πρόληψης. Η πρόληψη και η εφαρμογή μιας σειράς θεραπευτικών προγραμμάτων μπορούν να αντιστρέψουν τις αρνητικές συνέπειες σε θετικές. Αυτό σημαίνει ότι ο ηλικιωμένος, φυσιολογικός ή με άνοια, πρέπει να προσέξει τον τρόπο ζωής του για να βοηθήσει τον εγκέφαλο να επαναδραστηριοποιηθεί και να λειτουργεί με φυσιολογικό τρόπο. Οι ηλικιωμένοι πρέπει να μάθουν τους τρόπους, με τους οποίους μπορούν να διατηρούν παράλληλα τη φυσική και πνευματική τους υγεία.
Ν.Β.: Η συμπεριφορά λοιπόν του εγκεφάλου μας, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η πρόληψη για την άνοια αποτελεί το πιο δυνατό όπλο για την επιβράδυνση ή ακόμα και την μη εμφάνιση της άνοιας. Από ποια ηλικία πρέπει η πρόληψη να μπαίνει στην ζωή μας και σε ποια ηλικία είναι απαραίτητο να ξεκινήσει η προληπτική εξέταση;
Φ.Κ.: Το θέμα της πρόληψης αφορά σε νεότερους και ηλικιωμένους αλλά ακόμα και σε ασθενείς με άνοια, αφού και στην περίπτωσή τους μπορούμε να πάρουμε κάποια υποστηρικτικά μέτρα. Η πρόληψη είναι συνυφασμένη με τη νοητική υγεία και αναφέρεται στο πώς μπορούμε να τη διατηρήσουμε καλύτερα σύμφωνα με όλα τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα. Η πρόληψη καλό είναι να πάρει θέση στη ζωή του άνθρωπου από μικρή ηλικία, ώστε να του να γίνει βίωμα και οδηγός στη ζωή του. Η προληπτική εξέταση για την απώλεια μνήμης ή άλλων νοητικών ικανοτήτων, με βάση την εμπειρία μας, πρέπει να αρχίζει κοντά στην ηλικία των 50 ετών. Δε σημαίνει όμως ότι όποιος ξεχνάει, έχει άνοια. Πρέπει να εξετάζεται για να βρίσκει τους λόγους στους οποίους οφείλεται η νοητική έκπτωση. Το ότι ξεχνάμε είναι μήνυμα που στέλνει ο εγκέφαλος, ότι δεν αντέχεται ο τρόπος ζωής που κάνουμε στη δεδομένη φάση της ζωής μας. Ειδικοί υποστηρίζουν ότι το άγχος και η κατάθλιψη διάρκειας έως και δέκα χρόνων χωρίς μέτρα αντιμετώπισης, αποτελούν παράγοντες εμφάνισης άνοιας.
Φ.Κ.: Πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος ηλικιωμένος να βγει από τη ρουτίνα του. Είναι πολύ πιο αποτελεσματικό να έρθει σε ένα Κέντρο Ημέρας. Οι ηλικιωμένοι δύσκολα δέχονται αλλαγές και καινούρια ενδιαφέροντα. Υπάρχουν τα κοινωνικά στερεότυπα σχετικά με το γήρας και τη μνήμη που αποκλείουν τους ηλικιωμένους από νεοτερισμούς και από την τεχνολογία. Είναι συχνή η φράση : «δεν είμαι εγώ παιδί... για να ξαναπάω σχολείο». Οι Εταιρίες Αλτσχάιμερ σε όλη την Ελλάδα δραστηριοποιούνται με σκοπό την ενημέρωση όλου του πληθυσμού για την αξία της πρόληψης και για την σημασία του τρόπου ζωής.
Ν.Β.: Πως γίνεται και σε ποιο χώρο η προληπτική εξέταση μνήμης; Σε τι νοητικά τεστ στηρίζεται;
Φ.Κ.: Η προληπτική εξέταση συνιστάται να γίνεται μία φορά τον χρόνο, όπως ο έλεγχος χοληστερίνης και σακχάρου. Είναι πολύ σημαντικό να μπει στη ζωή μας σαν μια μικρή «έγνοια». Η εξέταση της μνήμης γίνεται στα Κέντρα Ημέρας με εφαρμογή νοητικών δοκιμασιών από ειδικούς ψυχολόγους, οι οποίες είναι εφαρμοσμένες σε ελληνικό πληθυσμό και είναι αξιόπιστες. Η εξέταση μπορεί να διαρκέσει έως και δύο ώρες. Μέσα από αυτήν, ο ειδικός θα είναι σε θέση να ενημερώσει τον εξεταζόμενο για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η νοητική του λειτουργία. Εάν υπάρχει λόγος, ο εξεταζόμενος θα παραπεμφθεί και στον ειδικό ιατρό για περαιτέρω ιατρικές εξετάσεις. Η εξέταση της μνήμης και η συμμετοχή στις μη φαρμακευτικές θεραπείες στα κέντρα ημέρας της Ελλ. Εταιρείας Αλτσχάιμερ είναι εντελώς ΔΩΡΕΑΝ!
Ν.Β: Πότε και πού ιδρύθηκε το πρώτο Κέντρο Ημέρας στην Ελλάδα; Ποιοι ήταν οι πρωτοστάτες της ιδέας αυτής;
Φ.Κ.: Το 1996 στο ΚΑΠΗ των Συκέων μας παραχώρησαν μια αίθουσα και μας φιλοξένησαν σαν Εταιρεία, για να κάνουμε νοητικές ασκήσεις στους ασθενείς και ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. Τότε όλη η προσπάθεια γινόταν σε εθελοντική βάση και δουλεύαμε όπου μας προσέφεραν στέγη. Όλα αυτά τα χρόνια μέχρι σήμερα η Εκκλησία της Θεσσαλονίκης μας συμπαραστάθηκε προσφέροντάς μας τη δυνατότητα προσωρινής φιλοξενίας, ώστε να βοηθήσουμε τους ενορίτες σε κάθε ενορία. Η βοήθεια αφορούσε στη νοητική τους αποκατάσταση και στην ψυχοθεραπευτική στήριξή τους. Επίσης ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει στηρίξει την προσπάθεια μας. Συγκεκριμένα στο Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας, στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης λειτουργεί Κέντρο Ημέρας το οποίο δέχεται προχωρημένα περιστατικά άνοιας, για ασθενείς βέβαια που μπορούν να μετακινηθούν. Η Εταιρεία Αλτσχάιμερ της Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1995 από μια ομάδα επιστημόνων που ήθελαν εθελοντικά να προσφέρουν τις γνώσεις τους στο θέμα της άνοιας και στους ασθενείς. Η πρώτη αυτή προσπάθεια λειτούργησε σε εθελοντική βάση για τα επόμενα 15 χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η Εταιρεία Αλτσχάιμερ της Θεσσαλονίκης βοήθησε στη δημιουργία και των υπολοίπων εταιριών σε όλη την Ελλάδα. Από το 2000 το Χαρίσσειο γηροκομείο φιλοξενεί ακόμα ένα Κέντρο Ημέρας, τον «Άγιο Νεκτάριο» και από το 2007 λειτουργούν τα Κέντρα Ημέρας «Αγία Ελένη» και «Άγιος Ιωάννης» τα οποία εντάσσονται σε πλαίσιο χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας.
Ν.Β.: Ποιος είναι ο στόχος και ο σκοπός των Κέντρων Ημέρας της Εταιρίας Αλτσχάιμερ;
Φ.Κ.: Τα κέντρα Ημέρας δημιουργήθηκαν με στόχο την παροχή θεραπευτικής φροντίδας με ημερήσιο πρόγραμμα, σε άτομα που πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ ή άλλες μορφές άνοιας και στην ενημέρωση και ψυχοκοινωνική ενίσχυση των περιθαλπόντων και του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντός τους. Η διεθνής πρακτική έχει δείξει ότι η αποτελεσματικότητα των φαρμακευτικών και μη φαρμακευτικών θεραπειών ενισχύεται με κινητοποίηση και επανεκπαίδευση των ασθενών και ψυχολογική υποστήριξη. Αυτές οι παρεμβάσεις βελτιώνουν την ποιότητα ζωής ανακουφίζοντας άμεσα τους ασθενείς και έμμεσα τις οικογένειές τους. Σκοπός των Κέντρων Ημέρας είναι μεταξύ άλλων η έγκαιρη διάγνωση, η αντιμετώπιση των συνεπειών της άνοιας, η στήριξη της οικογένειας, η ψυχοκοινωνική αποκατάσταση του ασθενούς και η βελτίωση της ποιότητας ζωής του ιδίου και των περιθαλπόντων του.
Ν.Β.: Με βάση ποια ερευνητικά δεδομένα και συμπεράσματα σχεδιάστηκαν οι μη φαρμακευτικές θεραπείες οι οποίες εφαρμόζονται στα Κέντρα Ημέρας της Εταιρίας Αλτσχάιμερ;
Φ.Κ.: Ο σχεδιασμός και η αναζήτηση θεραπευτικών προγραμμάτων από την Ελληνική Εταιρία Αλτσχάιμερ ξεκίνησαν από το 1996 και αποτελούν διεθνή πρωτοπορία της χώρας μας σε αυτόν τον τομέα. Όταν ξεκινήσαμε να σχεδιάζουμε τα προγράμματα αυτά, δεν υπήρχαν ως βοήθεια, βιβλιογραφικές αναφορές ή παρόμοιες εργασίες από την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα. Ο σχεδιασμός τους έγινε με καθαρά επιστημονικό τρόπο και στηρίχτηκε σε νευροψυχολογικά και ψυχολογικά δεδομένα, τα οποία στηρίζονται στις θεωρίες για την γνωστική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου. Οι ασκήσεις που έχουν σχεδιαστεί και συμπεριλαμβάνονται στα προγράμματα, στοχεύουν πάντοτε στην καλλιέργεια πολύ συγκεκριμένων νοητικών ικανοτήτων. Με βάση τα όσα γνωρίζουμε από την διεθνή βιβλιογραφία και την ψυχολογική - νευροψυχολογική έρευνα, μπορούμε να δούμε ποιοι μηχανισμοί βρίσκονται πίσω από την κάθε νοητική λειτουργία. Στη συνέχεια, στοχεύοντας στη συγκεκριμένη νοητική λειτουργία ενεργοποιούμε αυτούς τους νοητικούς μηχανισμούς, ώστε να έχουμε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα., την αναχαίτιση δηλαδή της νοητικής έκπτωσης και την επαναδραστηριοποίηση περιοχών του εγκεφάλου που έχουν ατροφήσει. Τα θεραπευτικά αυτά προγράμματα έχουν μία πολύ αυστηρή δομή και ο θεραπευτής ακολουθεί ένα πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα και οδηγίες και δεν μπορεί αυτοσχεδιάζει κατά τη διάρκεια της συνεδρίας. Τα δεδομένα που προκύπτουν από τα προγράμματα που εφαρμόζονται σήμερα στα Κέντρα Ημέρας, και υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους, έχουν ανακοινωθεί σε διεθνή συνέδρια και έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.
Ν.Β.: Τι προσφέρουν οι μη φαρμακευτικές θεραπείες και ποια τα αποτελέσματα τους που έχουν ανακοινωθεί σε συνέδρια ή έχουν δημοσιευτεί από την επιστημονική ομάδα; Πόσο μπορεί να επιβραδυνθεί η εξέλιξη της νόσου για κάποιον ασθενή που έρχεται στο Κέντρο Ημέρας από το πρώτο στάδιο της νόσου;
Φ.Κ.: Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες απευθύνονται σε φυσιολογικούς ηλικιωμένους με νοητικά προβλήματα και σε ασθενείς με ήπια άνοια. Ο κύριος στόχος των νοητικών θεραπειών είναι η καλλιέργεια ικανοτήτων προσοχής και εκτελεστικής λειτουργίας. Για την επίτευξη αυτού χρησιμοποιούνται διάφορα μέσα όπως, μουσικά ερεθίσματα, Η/Υ, μολύβι και χαρτί, συζήτηση, διδασκαλία στρατηγικών, νοερή απεικόνιση, χαλάρωση, παιχνίδι, σωματική άσκηση, ή τέχνη. Τα μέσα αυτά έχουν να κάνουν με την ιδιοσυγκρασία του ασθενούς και το υπόβαθρο που φέρει μαζί του από το παρελθόν του, με τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις του. Με την προσωπικότητα του εν γένει. Όταν το περιβάλλον είναι ευχάριστο και δημιουργικό για τον ασθενή έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.
Οι θεραπείες γίνονται σε ομάδες, προβλέποντας η καθεμιά από αυτές να έχει άτομα στο ίδιο νοητικό επίπεδο. Ο χρόνος βελτίωσης της νοητικής επίδοσης ή επιβράδυνσης της εξέλιξης της νόσου εξαρτάται από το πως θα αξιοποιήσει κανείς τα τέσσερα σημαντικά στοιχεία της ζωής: τη νοητική και σωματική δραστηριότητα, τη διατροφή και το άγχος που έχει σχέση με το κοινωνικό δίκτυο. Αν αυτά τα στοιχεία ξεκινήσεις να τα ελέγχεις, από το πρώτο στάδιο της νόσου υπό την καθοδήγηση ενός Κέντρου Ημέρας, όπου γίνονται συστηματικά και οργανωμένα προγράμματα σαν θεραπείες, τότε με βάση ερευνητικά δεδομένα για εννέα χρόνια η νόσος δεν παρουσιάζει εξέλιξη. Επίσης, μπορούμε να αναχαιτίσουμε την εξέλιξη της νοητικής έκπτωσης, όταν ο ασθενής έρθει με ήπια νοητική διαταραχή και μπορούμε να τον επαναφέρουμε σε φυσιολογικά επίπεδα.
Ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή άνοια μπορούν να συμμετέχουν σε ψυχοθεραπευτικά προγράμματα και σε προγράμματα δημιουργικής απασχόλησης. Πλάνο πρακτικών αντιμετώπισης ψυχολογικών διαταραχών συμπεριφοράς κατατίθεται κι εφαρμόζεται από ειδικούς ψυχολόγους. Μουσικοθεραπεία, ζωγραφική και εικαστική θεραπεία, χορός, χοροθέατρο, ποίηση συντελούν στη διατήρηση της ψυχικής ισορροπίας των ασθενών και τη μείωση των συμπεριφορικών διαταραχών. Για τη συναισθηματική αφύπνιση των ασθενών, ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην Ψυχοθεραπεία GESTALT που χρησιμοποιείται σε ασθενείς με άνοια τόσο σε πρώιμο, όσο και σε υστερότερα στάδια της άνοιας. Αυτή η προσέγγιση αντιμετωπίζει τον άνθρωπο σαν ολότητα και δίνει έμφαση στην έκφραση των συναισθημάτων. Επίσης, δίνει την ευκαιρία στο άτομο να διαχειριστεί και να λύσει προβλήματα λαμβάνοντας ενεργητική συμμετοχή σε αυτά.
Ν.Β.: Πέρα από τις μη φαρμακευτικές θεραπείες τι άλλες υπηρεσίες παρέχονται στα κέντρα Ημέρας για τους ασθενείς;
Φ.Κ.: Πληθώρα σημαντικών εργασιών λαμβάνει χώρα στα Κέντρα Ημέρας όπως η νευροψυχολογική εξέταση και αξιολόγηση που συνεισφέρει στη διάγνωση και στην πρόγνωση της εξέλιξης του ασθενούς. Επίσης, προσφέρεται συμβουλευτική από το ιατρικό προσωπικό του Κέντρου Ημέρας, συμβουλές και καθοδήγηση από κοινωνικούς λειτουργούς, υπηρεσίες οδοντιατρικής υγιεινής από οδοντιάτρους καθώς επίσης, και φυσιοθεραπεία. Στα κέντρα ημέρας υπάρχει ομάδα νοσηλείας κατ' οίκον η οποία επισκέπτεται τους ασθενείς που δε μπορούν να μετακινηθούν από το σπίτι τους για να έρθουν στο κέντρο ημέρας. Την ομάδα αποτελούν μια ψυχολόγος, μια κοινωνική λειτουργός, ένας ιατρός, ένας οδοντίατρος, και ένας φυσικοθεραπευτής.
Ν.Β.: Είναι δεδομένο πως η εφαρμογή των ανωτέρων θεραπευτικών προσεγγίσεων μπορεί να βοηθήσει τον πάσχοντα, μόνο εφόσον προσαρμοστούν στις ατομικές βιολογικές και ψυχικές του ανάγκες και ιδιαιτερότητες και, φυσικά, μόνο εάν επενδυθούν με την ειλικρινή αγάπη, κατανόηση και φροντίδα, την οποία ο άνθρωπος θα πρέπει να εισπράξει τόσο από το συγγενικό περιβάλλον, όσο και από τους ειδικούς. Στα Κέντρα Ημέρας τι προγράμματα υπάρχουν για την υποστήριξη των περιθαλπόντων;
Φ.Κ.: Οι περιθάλποντες είναι ο δεύτερος άξονας στον οποίο εργαζόμαστε, συγχρόνως με τον ασθενή. Μπορούν να αποταθούν στο τμήμα περιθαλπόντων για να εκπαιδευτούν, δεδομένου ότι η γνώση είναι πολύτιμος αρωγός στον αγώνα τους. Η προτροπή η δική μας είναι να μην περιμένουν να φτάσουν και να ξεπεράσουν τα όρια της αντοχής τους. Πρέπει να έρχονται και αυτοί, όσο γίνεται πιο νωρίς, να παίρνουν την απαραίτητη εκπαίδευση και να έχουν ψυχολογική υποστήριξη σε όλα τα χρόνια της φροντίδας. Τα προγράμματα που αφορούν στους περιθάλποντες έχουν να κάνουν με την ψυχοεκπαίδευση τους πάνω στο θέμα της άνοιας ώστε να γνωρίζουν ποια είναι η φύση της νόσου, ποιες είναι οι συνέπειές της, τι εξέλιξη περιμένουμε, ποιες ανάγκες θα δημιουργήσει στη ζωή τους η εξέλιξη της ασθένειας του ασθενούς, πως πρέπει να οργανώσουν τη ζωής τους, και από κει και έπειτα τι προσδοκίες θα έχουν και πώς μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή τους, ώστε να διατηρηθεί η ποιότητα ζωής και για τους δύο. Το δεύτερο πρόγραμμα έχει να κάνει με την ψυχολογική τους υποστήριξη και εκεί χρησιμοποιούνται διαφορετικές ψυχολογικές προσεγγίσεις όπως είναι η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και η ψυχοθεραπεία Gestalt. Υπάρχουν επίσης ομάδες στήριξης από ειδικούς ψυχολόγους όπου οι ίδιοι οι περιθάλποντες επικοινωνούν, ανταλλάσουν απόψεις, σκέψεις, προβληματισμούς και συζητούν βρίσκοντας λύσεις σε καθημερινά τους προβλήματα. Το τρίτο πρόγραμμα έχει να κάνει με την διδασκαλία τεχνικών χαλάρωσης του νευρομυϊκού συστήματος έτσι ώστε να βρίσκουν προσωρινή ανακούφιση από το άγχος που συνοδεύει την φροντίδα του ασθενούς. Στα κέντρα ημέρας μπορεί να απευθυνθεί ολόκληρη η οικογένεια ως σύνολο και εκεί προσφέρουμε οικογενειακή θεραπεία μέσα από διαφορετικές προσεγγίσεις. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα να μας επισκεφτούν ζευγάρια όπου ο ένας από τους συζύγους έχει άνοια και μέσα από την ψυχοθεραπευτική προσέγγιση εμείς μπορούμε να τους βοηθήσουμε να αποδεχτούν την άνοια και τις συνέπειές της. Είναι πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι ίδιοι οι περιθάλποντες σε δηλώσεις τους παρουσιάζονται πολύ ικανοποιημένοι και ευγνώμονες, για τις υπηρεσίες που μπορούν να αξιοποιήσουν.
Φ.Κ.: Στην Εταιρεία Αλτσχάιμερ υπάρχει ένα ιδιαιτέρως ευέλικτο πρόγραμμα εθελοντισμού. Ως επί το πλείστον, συμμετέχουν σε αυτό φοιτητές ή νέοι επαγγελματίες υγείας, οι οποίοι επιθυμούν να γνωρίσουν σε μεγαλύτερο βάθος την άνοια. Επιπλέον, σημαντική είναι η βοήθεια περιθαλπόντων, δηλαδή συγγενών των ασθενών μας, οι οποίοι έχοντας βιώσει την ασθένεια στην οικογένειά τους είναι ήδη ευαισθητοποιημένοι. Ευχαριστούμε ιδιαιτέρως τους εθελοντές μας για τη συμβολή τους στο έργο μας. Η βοήθειά τους είναι πολύτιμη και, χωρίς αυτούς, πολλές από τις πρωτοβουλίες μας ή τις δράσεις μας δε θα ήταν εφικτές. Θα θέλαμε, ωστόσο, να διευρύνουμε περισσότερο αυτή τη συμμετοχή. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι κάθε ηλικίας οι οποίοι είναι κλεισμένοι στο σπίτι, χωρίς πολλές επαφές ή δραστηριότητες. Αν διαθέσουν το χρόνο τους είτε στις δικές μας δομές, είτε σε τόσες άλλες που έχουν ανάγκη το εθελοντικό δυναμικό για να επιβιώσουν, θα διαπιστώσουν ότι μπορούν να δώσουν μία άλλη διάσταση στη ζωή τους, μία διάσταση συμμετοχής, επικοινωνίας και αγάπης. Εμείς είμαστε καθημερινά στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου για πληροφορίες προκειμένου να βρούμε πώς ο κάθε ένας ξεχωριστά θα μπορούσε νασυμβάλει σε αυτή την προσπάθεια.
Ν.Β.: Για τους ασθενείς με άνοια η πολιτεία τι έχει προβλέψει; Εσείς σαν Εταιρία τι εισηγείστε για να υπερασπιστείτε τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών;
Φ.Κ.: Δυστυχώς για τους ανθρώπους αυτούς το κράτος δεν έχει προβλέψει τίποτα παρόλο που φέρει μεγάλη ευθύνη. Δεν υπάρχει Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την άνοια που να προτείνει διάφορους τρόπους με τους οποίους θα προστατεύονται τα δικαιώματα των ανθρώπων αυτών. Ένα σχέδιο που θα καθορίζει το πως πρέπει να αντιμετωπίζονται στις διάφορες υπηρεσίες, τα επιδόματα που πρέπει να παίρνουν, την απαραίτητη συνοδεία που χρειάζονται, καθώς επίσης και άλλα νομικά και κοινωνικά θέματα. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Αλτσχάιμερ έχει ήδη ετοιμάσει πρόταση για Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο το οποίο θα υποβάλει στο άμεσο μέλλον στο Υπουργείο Υγείας.
Ν.Β.: Το κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδας έχει προσφερθεί να βοηθήσει στο έργο σας. Τι χαραχτήρα θα έχει η συνεργασία αυτή και ποια τα οφέλη για τους ασθενείς;
Φ.Κ.: Προσφερθήκαν να κάνουν θεατρικές παραστάσεις δύο-τριών ατόμων στα σπίτια ασθενών που δεν μπορούν να μετακινηθούν και να επισκεφθούν κάποιο θέατρο. Οι ηθοποιοί θα κάνουν μεταξύ τους συζητήσεις κωμικού ή και σοβαρού χαρακτήρα δίνοντας στον ασθενή την δυνατότητα να παρακολουθήσει συναισθήματα και εκφράσεις. Έτσι, θα είναι σε εγρήγορση για όσο κρατεί η μικρή παράσταση και θα μπορεί εν συνεχεία να προβληματιστεί και να συζητήσει με τους δικούς του ανθρώπους σε θέματα ζωής. Επίσης, δεν αποκλείεται να συμμετέχουν και οι ίδιοι με κάποιον τρόπο.
Φ.Κ: Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Επομένως, αξίζει κανείς να αφιερώσει τη ζωή του για αυτό. Εμείς βάλαμε τα θεμέλια αλλά χρειάζεται συνεχής μετεξέλιξη,. Κάθε χρόνο προσπαθούμε να μην είμαστε στάσιμοι αλλά να κάνουμε βήματα προς το καλύτερο με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, παρακολουθώντας τα διεθνή, σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα. Από δω και πέρα χρειάζονται ειδικοί επιστήμονες στη γνωστική αποκατάσταση οι οποίοι στην χώρα μας είναι ελάχιστοι. Το όνειρο μας είναι να μας πλησιάσουν νέοι άνθρωποι από το τμήμα ψυχολογίας αλλά και από αλλά τμήματα, οι οποίοι θέλουν να εξειδικευτούν. Να κάνουν μεταπτυχιακά και διδακτορικά πάνω στην γνωστική αποκατάσταση. Αυτό θα συμβάλει στην ολοκλήρωση του οράματος με το οποίο ξεκίνησαν οι ιδρυτές της ελληνικής εταιρίας Αλτσχάιμερ στη Θεσσαλονίκη. Με αυτά που θέσαμε σαν θεμέλια να δώσουμε την ελπίδα σε αυτούς τους ανθρώπους, ότι θα έχουν στη διάθεση τους και κάτι άλλο περά από τα φάρμακα, για να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της άνοιας.
Ν.Β.: Μετά από τόσα χρόνια αφιερωμένα στην άνοια, τι διδάσκει η εμπειρία σας;
Φ.Κ.: Μέσα από την εμπειρία μας καταλήγουμε να πιστέψουμε ότι τα φάρμακα έχουν την θέση τους και είναι απόλυτα χρήσιμα στις περισσότερες των περιπτώσεων αλλά να μην βασιζόμαστε πια 100 % μόνο σε αυτά. Πρέπει να ανακαλύπτουμε και τις δυνάμεις που έχει ο οργανισμός μας, η φύση μας και να αρχίσουμε να τις αξιοποιούμε. Και μέσα από αυτές τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις που είναι καθαρά νοητικές και ψυχοθεραπευτικές μπορούμε να αξιοποιήσουμε το δυναμικό του κάθε άνθρωπου. Είτε είναι υγιής, είτε είναι ασθενής. Το γέλιο είναι απαραίτητο για την νοητική και σωματική μας υγεία.
πηγή
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου